Szpotawość kolan to stan rzeczy w jakiej staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. O ile szpotawość odnosi się do obu kończyn dolnych będą one układały się w charakterystyczny sposób.
Co się dzieje gdy kolano okazuje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa ślizga się wobec kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując właściwe ułożenie. Jakość owego ślizgu okazuje się być dobra gdyż kolano okazuje się być stabilizowane:
od bocznej strony za sprawą:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej za to stabilizację zapewniają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni podążających tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Poprawne ustawienie kości względem siebie jest kluczowe do pracy wyżej wymienionych struktur. Wówczas gdy jednakże staw kolanow ucieka do boku (szpotawość) zaburza to położenie łąkotki bocznej, która to nie ślizga się dobrze, napięcie torebki stawowej i dodatkowo więzadeł od strony zewnętrznej, krytycznie oddziałuje na pracę mięśni przebiegających w tym obszarze.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i okazuje się być w wyższym stopniu skłonny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to naderwaniem więzadeł pobocznych czy też chociaż kontuzji łąkotki.
Warto dodać, iż jeśli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostanie rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- być może dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- ów sytuacja zwiększa ryzyko uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej !

Dlaczego kolano jest szpotawe ?
To główne pytanie jakie powinno się sobie zadać zanim przystąpimy do rehabilitacji.
Czynników może być wiele- nieprawidłowe położenie kości w stosunku do siebie, poluzowanie aparatu więzadłowego w kolanie, nieprawidłowe ustawienie miednicy, czy też chociażby nieprawidłowe ustawienie stawu skokowego.

Z wielu powodów kość udowa jest w stanie się zrotować wobec kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby zabrać się za rehabilitację tego typu przypadłości należy w 1-szej kolejności odnaleźć przyczynę tego stanu rzeczy. Ażeby to uczynić damy radę wykonać:
-testy więzadeł kolana- tak aby przejrzeć czy jest porządnie stabilizowane,
-testy mięśniowe- by zbadać czy napięcie mięśni jest prawidłowe,
- testy łąkotek- żeby ustalić czy pracują należycie i są dobrze ustabilizowane,
-trzeba ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ustawienie będzie w stanie prowokować rotację podudzia względem kości udowej,
-warto ustalić położenie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie potrafią wywoływać skręcenie kości udowej w stosunku do kości podudzia.

Po pierwsze skrupulatne testowanie.
Jeżeli już zauważymy, że coś okazuje się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się niewłaściwie, bądź też dziecko skarży się na ból postanawiamy zapisać się się do specjalisty- tylko do jakiego ? Wielu rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, choć ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. W związku z tym też wypisuje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tutaj na ogół powstaje się pierwsze zdziwienie, albowiem do lekarza specjalisty najczęściej czeka się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien ustalić problem, i jego źródło- gdyż to jest kluczowe w procesie rehabilitacji. Powinien skontrolować postawę dziecka, zbadać zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale też wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Należy skontrolować również stabilność poszczególnych stawów i funkcjonowanie więzadeł. Kiedy już odbędziemy taką wizytę, lekarz przebada dziecko i odkryje problem jakim są szpotawe kolana przypuszczalnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W takowym skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” jak i również, jakie zabiegi wykonać, na ogół będzie to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, plus fizykoterapia. Tutaj pojawia się 1-wszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę patologii a dla fizjoterapeuty przedstawia tylko skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd ten rehabilitant ma widzieć jakie to ćwiczenia ? Przecież gatunek wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy zachodzi przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano prezentują zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - w takim przypadku ćwiczenia będą wyglądały całkiem inaczej. Zachodzi zatem pytanie- czy rehabilitant nie powinien samodzielnie przebadać i zdiagnozować dziecka ? fizjoterapia sanok , to po co w tymże łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W ciągu ćwiczeń.
Gdy dziecko jest już na fizjoterapii musimy się upewnić, że wykonuje odpowiednie ćwiczenia ! Nierzadko bowiem zdarza się tak, że przez natłok pracy i pacjentów robi się takową gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które posiadają różne schorzenia. Wskazane jest więc zaryzykować pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma robić te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Bezspornie, że nie. Tego rodzaju przypadki powinny być organizowane oddzielnie, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć odmienne przyczyny z przekonaniem możemy stwierdzić, że 2 osoby mające szpotawe kolana mogą robić różny rodzaj ćwiczeń bo przyczyna ich problemu zdaje się być inna !
Co mam zrobić jeśli moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z opisanego tekstu można wyciągnąć zasadniczy wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu znalezienia odpowiedniej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, albo możesz też udać się do fizjoterapeuty, który to przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.